Lịch sử đang lặp lại

LTS: Ngày 26 tháng 12 năm 1991, lá cờ búa liềm, quốc kỳ Liên bang Xô viết chính thức được hạ khỏi điện Kremlin, đánh dấu chấm hết cho chế độ Xô viết tồn tại 74 năm. Những năm tháng cuối cùng của chế độ Xô viết bao trùm bởi những bất ổn chính trị, mâu thuẫn sắc tộc bùng nổ và suy thoái kinh tế trầm trọng. 

Có một quy luật muôn đời là bất cứ chế độ nào không đảm bảo được sự sung túc cho dân chúng hay nói tóm là đảm bảo kinh tế phát triển ắt sẽ sụp đổ. Liên Xô không nằm ngoài quy luật đó. Cuộc khủng hoảng kinh tế đã diễn ra tại Liên Xô ngay từ những năm đầu thập niên 1980 và kéo dài qua cả lúc chế độ này sụp đổ. Sau khi Liên Xô sụp đổ, siêu lạm phát tại Nga đã có lúc lên tới 1000 %/năm.
Bài viết sau đây sẽ trình bày một phần cuộc khủng hoảng kinh tế diễn ra tại Liên Xô trong những năm tháng cuối cùng của nó. Hy vọng sẽ đem đến cho độc giả một góc nhìn mới và liên hệ với thực trạng khủng hoảng kinh tế tại Việt Nam hiện nay.

Bản tin ngày 30 tháng 11 năm 1991 của hãng thông tấn AP tại Moscow đăng trên báo Waycross Journal Herald đưa tin về sự sụp đổ của Ngân hàng Nhà nước Liên Xô. Bản tin có nội dung như sau:
“Nỗi hoảng sợ đang bao trùm quốc gia có diện tích chiếm 1/6 thế giới này khi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Liên Xô Viktor Gerashehenko thông báo trên truyền hình quốc gia rằng Ngân hàng Nhà nước đã dừng tất cả hoạt động chi trả cho chính phủ Liên Xô bởi vì Ngân hàng Nhà nước đã cạn sạch tiền. Hàng triệu công dân Xô viết từ bộ đội, bác sĩ đến những người về hưu lo lắng xem họ có thể nhận lương ở đâu để tồn tại qua mùa đông khắc nghiệt.

Yelena Savinskaya, bác sĩ bệnh viện nhi Moscow phát biểu: Chúng tôi đang có 1 tương lai vô định. Chúng tôi không biết mình có được nhận lương vào ngày 4 tháng 12 không. Chúng tôi đang đón chờ sự xấu nhất sẽ xảy tới.”
Sự kinh hoàng đó đang lặp lại tại Việt Nam. Hiện tại, có những doanh nghiệp vì nợ lương quá lâu mà nhân viên thẳng tay tấn công giám đốc. (Vietnamnet, 31/1/2013)
BÀI TẬP LỚP ECON 101
Hồi tôi mới vào đại học, các bài tập đầu tiên cho môn ECON 101 là phân tích tình hình kinh tế, chính trị, xã hội Liên Xô. Có đoạn rất mắc cười.
Đại sứ Liên Xô tại Liên Hiêp quốc, Washington DC dùng Điện thoại Đỏ khẩn cấp gọi về Kremlin, rằng bọn phản động tư bản phá hoại cắt điện thoại, đe dọa cắt điện, nước của Tòa Đại sứ.
Báo NY Times đăng, mấy tấm checks trả tiền của Tòa Đại sứ LX bị trả lại, do không có tiền bảo chứng, vì Ngân hàng Nhà nước CCCP hết sạch ngoại tệ, không có tiền trả cho checks Tòa Đại sứ LX viết ra!
Do đó các cty điện thoại, điện, nước của Mỹ buộc lòng phải đe dọa cắt dịch vụ, và bên điện thoại cắt thật. Bên điện nước còn cho du di vài tuần.
Điện thoại Đỏ đặc biệt, qua vệ tinh về Kremlin, đương nhiên là chẳng ai nghe, vì khi đó nhân viên trong Kremlin đã bỏ nhiệm sở chạy về sắp hàng mua bột mì, bơ, đường sữa hết rồi!
Lịch sử chẳng qua là lập lại mà thôi, chứ chẳng “làm nên lịch sử” gì cả.
Nay không in tiền ra tăng lương cho công nhân viên chức – một số lớn thuộc cấp thấp, không ăn hối lộ, tham nhũng được gì – thì họ buộc phải bỏ nhiệm sở chạy đi kiếm tiền nuôi vợ con; mà nếu in ra thì lại gây lạm phát kinh hoàng.
Cho dù tăng lương cũng không thể nào đuổi kịp giá hàng hóa, đã tăng cả trăm %, nay tăng lương cho là 30% thì giá lại tăng thêm 50% ngay.
SIÊU LẠM PHÁT
Thời đại SIÊU LẠM PHÁT đã bị khởi đầu, do chính sách tăng tín dụng vô tội vạ, tăng không cần thiết, của ông TT Dũng trong vài năm qua, để ông này khoe thành tích “VN phát triển nhất Á châu”.
Phát triển con khỉ mốc, quăng cả triệu tỉ VND vào nền KT thì nó chạy lẹ vài tháng, cho là vài chục tháng, rồi sau đó chậm lại đòi thêm hàng triệu tỉ VND nữa, nếu không nó sẽ đi THỤT LÙI còn mau hơn hồi nó chạy lẹ!
Liên Xô cũng phải xuất vàng hàng trăm tấn đi trả nợ, lấy ngoại tệ như Việt Nam bây giờ và SẬP. (New York Times, 21/10/1991)
Khi KT sụt quá, họ không còn cách nào khác.
Hồi Gorbachev, Yeltsin, nếu phe giáo điều MUỐN chống lại, thì đã dễ dàng đè bẹp phe cách mạng rồi.
Điều này cần giải thích 1 chút về KT, lấy metaphor trong y khoa: LẠM PHÁT siêu khủng là khi bệnh nhân bị tiểu đường loại 2, thời kỳ cuối.
Tiền bạc (nutrition) nhiều quá mà chẳng mua được bao nhiêu hàng về nhà (không vào được qua thành tế bào).
Nói khác đi, “cơ thể chết đói trong khi máu có quá nhiều chất bổ dưỡng, chỉ là các chất này vô ích, còn làm hại, cơ thể”.
Tiền nay quá nhiều, coi báo nghe nói tới toàn là chục ngàn, thậm chí cả triệu tỉ bạc, trong khi 21850 TỈ VND là 1 tỉ USD, theo quy mô KT VN nhỏ hơn Mỹ 200 lần thì đó là 200 tỉ USD trong KT Mỹ.
FED năm 2010 tung ra 600 tỉ USD, tức tương đương như CSVN tung ra 3 tỉ USD = 66000 tỉ VND.
Bơm tiền ‘khủng khiếp’: Gần 300.000 tỷ đồng đi đâu mất hút | Vĩ mô | Vietstock

Chữ “khủng khiếp” là do chính ông Thống đốc Bình nói ra, báo LỀ PHẢI đăng lại.
Và đó chỉ là tính tới 22/6/2012 (các bạn xem ngày đăng bài trên).
Tới hôm nay, số tiền in ra THÊM sau ngày trên đã lên tới ít nhất 500 ngàn tỉ đồng, nhất là từ đầu năm 2013 tới nay.
Sáu tháng đầu năm 2012 in ra 300 ngàn tỉ, thì 6 tháng cuối năm cũng phải in ra ít nhất là bằng như vậy.
Tổng cộng, từ đầu năm 2012 tới nay, số tiền in ra không dưới 800 ngàn tỉ đồng, tương đương 40 tỉ USD.
Rồi báo VN khoe: “NHNN mua được 15 tỉ USD” (Gafin, 28/01/2013). Ai cũng biết đang thâm thủng tài khoá 137 ngàn tỉ đồng tính đến tháng 9 (con số chính thức, thực tế LUÔN cao hơn), thì đào đâu ra 315 ngàn tỉ đồng này, trừ khi là in ra. (Cafef, 12/10/2012)
Và thế là con bệnh KT VN bị tộng vào quá nhiều tiền, như người bệnh tiểu đường loại 2 (phát bệnh trên 35-40 tuổi, nói nôm na) bị dồn vào quá nhiều chất bổ béo, người mập thủng, kém sức khoẻ, cơ thể yếu ớt, bắp thịt giảm, do KHÔNG hấp thụ được các chất bổ này, mà chúng chỉ dồn vào mỡ, máu, gây kẹt tim (giao thông).
Đến thời kỳ cuối, bệnh nhập mập khủng, nhưng đi không nổi, mỡ nhiều hơn thịt, chẳng làm gì được, chỉ nằm rên chờ chết.
CCCP thời kỳ cuối là vậy, mong có cách mạng, có thay đổi, có cứu tinh. Yeltsin chẳng phải tài giỏi gì, từng là Chủ tịch Moscow, CS chính gốc. Nhưng dân coi như Thánh sống, ngay cả CS giáo điều cũng thờ phụng ông ta, buông hàng rả đám, xếp súng, chứ nếu chỉ cần 1000 lính tấn công thì có khi ông ta bị chết rồi.
Nói khác đi, Yeltsin ĐƯỢC CS giáo điều NGẦM ủng hộ, do chính họ cũng bị bụng phệ, chân sưng, thở phì phò, đi hết nổi.
CSVN đang mau chóng đi vào con đường đó. Bệnh toàn thân, suy nhược toàn quốc, nào là y tế, giáo dục, giao thông, điện, thức ăn, giá hàng hoá, trộm cướp, v.v… tất cả những gì có thể sai, có thể làm hại, thì ĐỀU đang và sẽ xảy ra, CÙNG LÚC.
Giờ chúng ta hãy cùng đọc lại lịch sử vào thời điểm trước khi Liên Xô sụp đổ:
Một bài viết trên báo Pravda (Sự thật) số ra ngày 18/10/1990 vẽ lên một thực tại báo động về sự tan rã của xã hội và kinh tế Liên Xô: “Tình trạng càng ngày càng tồi tệ. Sản lượng sụt giảm, các nguồn cung ứng tự sụp. Các khuynh hướng tự cung tự cấp đang tăng mạnh. Thị trường đang hoàn toàn rối loạn. Thâm hụt tài khóa và tín dụng nhà nước đã tới mức tối nguy hiểm. Trộm cướp và các hành vi chống bang xã hội nổi lên. Cuộc sống ngày càng khó khăn, động lực làm việc thấp hơn trước, niềm tin vào tương lai sụp đổ. Toàn nền kinh tế đang trong tình trạng cực kỳ nguy hiểm.”
Nguồn tiếng Anh: http://easyweb.easynet.co.uk/~socappeal/russia/part7.html
KT VN đang theo đúng y chang lộ trình sụp đổ của nền KT Liên xô cũ: không tăng lương thì dân đói, nhiều công nhân viên chức bỏ việc; tăng lương thì phải in tiền ra, gây lạm phát.
VIỆT NAM 2013?
Năm 1992, giá hàng hóa tại Liên bang Nga tăng 4,22%/ NGÀY! (Washington Post, 21/08/2012)
THÁNG đó, Nga (LX cũ) bị siêu lạm phát 245%!
CHẮC CHẮN SẼ XẢY RA TẠI VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI, trong tình cảnh nền KT bị khủng hoảng, sắp bị ĐẠI KHỦNG HOẢNG kể từ sau Tết năm nay.
CP thiếu tiền chi tiêu, sẽ BUỘC phải in tiền ra ngày càng nhiều, lạm phát ngày càng tăng thì lại phải in ra nhiều thêm để trả lương công chức.
Đầu năm nay, lương công chức tăng, hoàn toàn không phải vì năng suất tăng, lợi nhuận tăng, mà chỉ vì LẠM PHÁT.
Cuộc chạy đua lạm phát -> in tiền -> lạm phát ngày càng dữ dội.
Sức CUNG giảm, do KT bị khủng hoảng, nhưng may mắn là trong vài chục tháng qua còn có hàng tồn kho, chủ hàng cần tiền bán ra giá rẻ, nên nhiều món hàng tuy không còn sản xuất nhưng giá còn rẻ hơn lúc từng sản xuất.
Một khi số hàng tồn kho này bị bán hết, sức CẦU tuy giảm nhưng vẫn còn đó, thì số hàng còn lại này sẽ tăng giá, người ta phải chạy qua mua “đồ cũ”, như hồi đầu 1980s có nạn mua bán đồ cũ khắp nơi.
Giá sẽ tăng ngày càng khủng khiếp cho mọi mặt hàng nhu yếu phẩm, phụ tùng xe gắn máy, xe đạp sau này.
Bao cấp sẽ trở lại, và nền KT VN trở lại thời 1975-1987. Có điều, sẽ tệ hơn nhiều do dân số nay đông hơn gần gấp đôi, hạ tầng cơ sở sụp đổ, DÂN TRÍ kém cõi hơn, tâm linh lại càng tệ hại.
Hồi đó, nói công bằng, nạn trộm cướp không quá ghê sợ như bây giờ. Trộm vặt thì có, chứ loại “chặt tay lấy của”, thì không tới nổi như hiện nay.
Theo tôi suy đoán, SIÊU LẠM PHÁT sẽ bắt đầu vào khoảng tháng 3, 4. Sản xuất thấp, hàng tồn kho bán hết, sức cầu tuy giảm nhưng hơn xa sức cung, khi đó sẽ có lạm phát mạnh chưa từng thấy kể từ 1986.
Ông Dũng có thể là thủ tướng cuối cùng hay áp chót của CSVN.
——————————–
Vietnamnet, Nhân viên thẳng tay tẩn sếp vì bị nợ lương, 31/1/2013,
http://vietnamnet.vn/vn/xa-hoi/107698/nhan-vien-thang-tay-tan-sep-vi-bi-no-luong.html
New York Times, Big Soviet sale of gold denied, 21/10/1991, http://www.nytimes.com/1991/10/21/business/big-soviet-sale-of-gold-denied.html
Gafin, NHNN mua vào khoảng 2 tỷ USD ngoại tệ từ đầu 2013, 28/01/2013, http://gafin.vn/20130128095336219p0c34/nhnn-mua-vao-khoang-2-ty-usd-ngoai-te-tu-dau-2013.htm
Cafef, Thâm hụt ngân sách 9 tháng hơn 6% GDP, 12/10/2012, http://cafef.vn/kinh-te-vi-mo-dau-tu/tham-hut-ngan-sach-9-thang-hon-6-gdp-20121012071930727ca33.chn
Washington Post, Great hyperinflation episodes in history — and what they tell us about the Fed, 21/08/2012, http://www.washingtonpost.com/blogs/wonkblog/wp/2012/08/21/great-hyperinflation-episodes-in-history-and-what-they-tell-us-about-the-fed/
Vietstock, Bơm tiền ‘khủng khiếp’: Gần 300.000 tỷ đồng đi đâu mất hút, 22/06/2012, http://vietstock.vn/2012/06/default-761-226646.htm
Ted Grant, Russia: From Revolution to Counterrevolution, http://easyweb.easynet.co.uk/~socappeal/russia/part7.html