Phúc lợi xã hội tại Đan Mạch

Vemod:
Ở Đan mạch, giáo dục chỉ miễn phí từ lớp vỡ lòng (cấp tiểu học) đến thạc sỹ (bậc sau đại học). Tiến sĩ được coi là làm nghiên cứu nên thường được trả lương theo mức quy định của chính phủ. Trẻ ở dưới lớp vỡ lòng đi học phải đóng tiền. Trẻ càng nhỏ thì tiền gửi càng cao. Tiền gửi ước chừng từ 300-500USD/tháng đối với trẻ gửi theo giờ làm việc (6h30 đến 16h30). Trẻ em dưới 18 tuổi được nhận tiền quà hàng tháng tương đương với khoảng 130USD-180USD tùy theo độ tuổi (càng bé càng được nhiều).
 Ngoài quyền được hưởng dịch vụ y tế miễn phí thông thường, trẻ em Đan mạch được hưởng thêm dịch vụ nha khoa miễn phí tới năm 18 tuổi.

Sinh viên trên 18 tuổi được nhận tiền SU (tiền trợ cấp giáo dục của chính phủ) tương đương khoảng 400USD/tháng (cho sinh viên sống cùng bố mẹ) và 750USD/tháng cho sinh viên sống tự lập trong thời gian tối đa là 6 năm để theo học các bậc học cao hơn. Nếu trong thời gian này, sinh viên có con thì có thể được gia hạn thời gian (nữ là 12 tháng, nam là 6 tháng). Số tiền trên là rất hạn hẹp đối với một nước có chi phí sinh hoạt đắt đỏ như Đan mạch nên sinh viên thường đi làm thêm để kiếm đủ sống Ngoài ra, sinh viên theo học các chương trình dài hạn (3-6 năm) có thể được vay tiền của chính phủ để đáp ứng cuộc sống sinh viên. Sinh viên có thể vay tối đa khoảng 400USD/tháng. Mức lãi vay do chính phủ quy định. Ngoài ra, sinh viên nhận cũng được hưởng trợ giá đi lại.

Tổng số tiền trợ cấp giáo dục và vay trợ cấp giáo dục hàng năm của Đan mạch dự tính vào khoảng 11 tỷ DKK (1,8 tỷ USD), tức là khoảng 0,8% GNP. Thu nhập của sinh viên sau thuế của sinh viên nhờ tiền trợ cấp và tiền vay tương đương với khoảng 60% của thu nhập tối thiểu 1 công nhân. Sinh viên có nghĩa vụ phải bắt đầu hoàn trả tiền vay muộn nhất 1 năm sau khi tốt nghiệp.

Về trợ cấp cho người già ở Đan mạch, theo luật mới thì một người già thông thường có thể nhận hưu trí từ 65 tuổi. Tiền hưu trí cơ bản (cho khu vực hành chính công) vào khoảng 1,000USD (cho người già sống chung với vợ hoặc bạn gái) và 1400USD (cho người già sống một mình). Tuy nhiên, ủy ban nhân dân của từng tỉnh có thể xét để trợ giúp thêm cho từng trường hợp cụ thể (chẳng hạn trợ giúp người giúp việc hoặc chăm sóc tại nhà). Người làm ở khối kinh tế tư nhân có thể nhận được rất nhiều khoản hưu trí thêm tùy thuộc vào công việc và mức lương của mỗi người. Người già ở Đan mạch cũng được giảm tiền phí giao thông công cộng từ 25-40% tùy từng phương tiện giao thông.

Có một điểm rất hay ở Đan mạch là họ có "Trung tâm chăm sóc người già vào ban ngày" (Dagcenter) và có các tuyến xe bus đặc biệt đi lòng vòng khắp các phố để đón người già vào những giờ nhất định. Hàng ngày vào buổi sáng, những người cao tuổi đi bộ ra bến xe bus để tới trung tâm này. Ở đó họ được gặp gỡ giao lưu với những người cùng tuổi, hình thành các câu lạc bộ sở thích như nhảy đầm, chơi cờ, kể truyện, hát hò...). Buổi trưa có thể ăn trưa ở căngtin. Tiền ăn trưa do từng người tự trả. Giá một bữa ăn trưa giao động từ 1,2USD-5USD/người tùy chọn. Và đến chiều, ai lại về nhà đấy. Với những người sức khỏe không tốt, sẽ được trợ giúp taxi không mất tiền tới trung tâm. Còn yếu nữa thì phải vào bệnh viện.

Đan mạch là 1 trong những nước có mức thuế thu nhập cao nhất ở Châu Âu. Theo tôi được biết thì mức thuế ở Nauy còn cao hơn cả Đan mạch. và thuế ở Thụy điển thì chỉ thấp hơn 1 chút.

Mức thuế được tính lũy kế. Thu nhập dưới mức 6400USD/năm được miễn thuế. Thu nhập trên mức đó sẽ phải đóng thuế % cho số vượt trội. Mức thuế này sẽ khác nhau do ngoài tiền thuế nộp cho nhà nước còn có tiền thuế nộp cho tỉnh và nhà thờ. Mức thuế của mỗi tỉnh khác nhau, dao động từ 28,5%-36,7%. Tổng mức thuế trung bình này ở Đan mạch là khoảng 33,3%. Cộng thêm 5,5% thuế ở mức thấp nhất, nên tổng mức đóng góp trung bình là vào khoảng 38,8%. Với người có thu nhập trên 44,250 USD thì phải đóng thêm 6% cho khoản tiền vượt trội, thu nhập trên 53,100 USD thì đóng 15% cho phần vượt trội.

Vì phải đóng thuế cao như vậy nên người dân trông chờ rất nhiều từ chính phủ. Chẳng hạn như dự trù cắt giảm ngân sách giáo dục năm vừa rồi đã gây ra một loạt các cuộc bãi khóa và biểu tình của học sinh và phụ huynh học sinh ở rất nhiều tỉnh. Cá biệt có những nơi bãi khóa tới cả tuần, theo đó là việc phụ huynh học sinh phải nghỉ làm để trông con. Người dân cũng rất dị ứng với các chi phí không minh bạch. Ngay đến đám cưới của Thái tử Đan mạch cách đây vài năm cũng bị nhiều người cho rằng tốn kém không cần thiết tiền thuế của dân, mặc dù dân chúng rất yêu mến hoàng gia.